Keigo beheersen: De perfecte gids voor het vertalen van Japanse beleefdheidstaal

Word meester in Japans eerbiedstaal: alles over respectvolle, bescheiden en beleefde taal in één artikel – vaarwel vertaalvalkuilen

Heb je ooit deze onzekerheid gehad: je stuurt een belangrijke e-mail naar een Japanse klant, wikt en weegt elk woord, past de tekst steeds weer aan, maar bent toch bang dat je een verkeerd woord gebruikt en zo niet respectvol genoeg overkomt? Of sta je bij het vertalen van een producthandleiding voor verschillende toonopties en weet je niet waar je moet beginnen?

Maak je geen zorgen, je bent zeker niet overdreven voorzichtig. In het Japans vertalen is de keuze van het eerbiedstaalsysteem (敬語けいご) veel belangrijker dan je misschien denkt. Het is niet alleen een eenvoudige grammaticaregel, maar ook een afspiegeling van Japanse etiquette, intermenselijke relaties en bedrijfscultuur. Een verkeerd gebruikt woord kan je professionele uitstraling schaden, of in het ergste geval de ander onbedoeld beledigen.

Toch is eerbiedstaal geen onoverkomelijke berg. Vandaag ontrafelen we de drie kernvormen van Japanse eerbiedstaal en laten we zien hoe je met moderne AI-tools zoals O.Translator deze complexe taalkunst moeiteloos onder de knie krijgt.

De drie pijlers van Japanse eerbiedstaal: wat zijn nu eigenlijk de verschillen?

Om eerbiedstaal te beheersen, is het essentieel om één kernlogica te begrijpen: Verhoog je de ander, of verlaag je jezelf? Als je dit begrijpt, wordt het hele systeem duidelijk. Wil je het systematisch leren? Deze gids van NHK World-Japan is een uitstekend beginpunt.

1. Sonkeigo (尊敬语) – De ander verhogen

Dit is taal die wordt gebruikt om de ander te ‘verheffen’. Door specifieke woordenschat en zinsconstructies te gebruiken, verhoog je de status, positie of handelingen van de ander en toon je daarmee oprecht respect.

• Toepassingsscenario: Wanneer je spreekt over de handelingen van je klant, leidinggevende, oudere of iemand anders die je respecteert.
• Kernformule: Het onderwerp is een ander, de handeling is van die ander.
• Klassiek voorbeeld:
  • Gewone uitdrukking: 'お客様が見ます。' (De klant kijkt.)
  • Respectvolle uitdrukking: 'お客様がご覧になります。' (De klant (eerbiedig) bekijkt.)

2. Bescheiden taal (謙譲語 kenjōgo) – jezelf verlagen

Dit is taalgebruik waarmee je jezelf 'verlaagt'. Door specifieke woordkeuze verlaag je jezelf of je eigen team, waardoor je de ander indirect verhoogt. Dit is een zeer subtiele en elegante manier om respect te tonen.

• Toepassingsscenario: Wanneer je je eigen gedrag beschrijft aan een klant, leidinggevende of oudere.
• Kernformule: Het onderwerp ben jezelf, maar de luisteraar is iemand die gerespecteerd moet worden.
• Klassiek voorbeeld:
  • Gewone uitdrukking: '私が明日行きます。' (Ik ga morgen.)
  • Bescheiden uitdrukking: '私が明日伺います。' (Ik kom morgen (bescheiden) langs.)

3. Beleefdheidstaal (丁寧語 teineigo) – de universele 'veilige keuze'

Dit is de meest basale en meest gebruikte beleefdheidsvorm. In tegenstelling tot de vorige twee vormen wordt hier niet expliciet verhoogd of verlaagd, maar zorgt het gebruik van 'です' en 'ます' aan het einde van de zin ervoor dat de hele uiting beleefd en respectvol is.

• Toepassingsscenario: Geschikt voor vrijwel alle dagelijkse en de meeste zakelijke situaties. Wanneer je met onbekenden, collega’s of winkelpersoneel communiceert, zit je met beleefde taal altijd goed.
• Kernformule: Universele beleefdheid, zonder specifiek iemand te verhogen of te verlagen.

Hoe AI je helpt ‘de sfeer aan te voelen’: de Japanse toon beheersen in O.Translator

Je begrijpt de theorie, maar het blijft een uitdaging om bij het vertalen van duizenden woorden in lange documenten een consistente stijl te behouden. Gelukkig biedt de ontwikkeling van AI-technologie ons krachtige ondersteuning. Bij het gebruik van O.Translator voor Japans vertalen kun je het ‘beleefdheidsniveau’ van de vertaling nauwkeurig instellen.

Situatie 1: Wil je een natuurlijke en vloeiende vertaling? Laat AI het slim beoordelen

Wanneer je een document uploadt en bij de taalopties 'Japans (automatisch)' kiest, analyseert de AI-engine van O.Translator de context als een ervaren vertaler en past de meest geschikte toon toe. Deze methode is ideaal voor de meeste algemene documenten en zorgt ervoor dat de vertaling natuurlijk en authentiek overkomt. Het enige nadeel is dat bij zeer lange documenten de AI soms kleine stijlverschillen in de gehele tekst kan veroorzaken door lokale optimalisatie.

Situatie 2: Moet het absoluut nauwkeurig zijn? Vergrendel de stijl handmatig

Als je formele zakelijke contracten, juridische documenten of bedrijfswebsites moet vertalen, is 'consistentie' van cruciaal belang. Door in de taalinstellingen expliciet te kiezen voor 'Japans (eerbiedstaal)', 'Japans (bescheiden taal)' of 'Japans (beleefde taal)', kun je O.Translator dwingen om in het hele document consequent dezelfde stijl te gebruiken. Dit waarborgt de professionaliteit en nauwkeurigheid van het eindresultaat en voorkomt misverstanden die kunnen ontstaan door een inconsistente toon.

Praktische gids: hoe kies je de beste toon voor verschillende documenten?

Om je te helpen bij het maken van snelle keuzes in de praktijk, hebben we een handige beslisgids voor je opgesteld:

Type doeldocument	Aanbevolen toon	Reden
Formele zakelijke correspondentie, uitnodigingen, bedankbrieven, notulen voor klanten/leidinggevenden	Eerbiedstaal	Druk op directe en duidelijke wijze het hoogste respect voor de ontvanger uit.
Voorstellen van eigen producten of diensten: voorstelbrieven, zelfaanbevelingen, bedrijfsintroducties, vergaderspeeches	Bescheiden taal	Toon respect en oprechtheid tegenover klanten of toehoorders door jezelf bescheiden op te stellen.
Interne bedrijfs-e-mails, mededelingen, nieuwsbrieven, persoonlijke blogs	Beleefde taal	Behoudt basisprofessionele beleefdheid en formaliteit, zonder te stijf of afstandelijk over te komen.
De meeste onzekere of gemengde documenten (zoals persberichten, marktanalyserapporten)	Automatisch (standaard)	Laat AI flexibel omgaan met de context, wat meestal het meest natuurlijke en evenwichtige resultaat oplevert.

Het beheersen van het Japanse eerbiedstaalsysteem is uiteindelijk een proces van voortdurend leren en oefenen. Maar met een krachtig en slim hulpmiddel als O.Translator kun je met meer vertrouwen de eerste stap zetten en ervoor zorgen dat elke interculturele communicatie zowel nauwkeurig als gepast verloopt, zodat je je geen zorgen meer hoeft te maken over het maken van een beleefdheidsfout.